Söz konusu evcil hayvan olduğunda bakımı en kolay olan, en az sıkıntı çıkaran ve uzun yıllar size eşlik edebilecek olan su kaplumbağaları, pek çok hayvansever tarafından evde beslenmek üzere tercih edilmektedir. Bununla birlikte su kaplumbağaları hakkında en çok merak edilen nokta genelde hibernasyon süreçleri oluyor. Halk dilinde kış uykusu olarak da bilinen hibernasyon, su kaplumbağalarında aslında tamamen içgüdüsel olarak gerçekleşir ve olabildiğince doğal bir süreçtir.
Hibernasyon (Kış Uykusu) Nedir?
Hibernasyon, kaplumbağaların içgüdüsel olarak metabolizmalarını ve vücutlarının çalışmasını yavaşlatmaları ile gerçekleşir. Bu dönemde bir su kaplumbağası özellikle yağ depolama konusunda yavaşlamakta ve zayıflamaktadır. Bu dönem çoğunlukla Kasım ayında başlar ve Şubat-Mart aylarına kadar devam eder. Süreç aynı zamanda hava sıcaklığının düşmesi, güneş ışınlarının azalması ve mevsimsel değişikliklerin meydana gelmesi ile tetiklenir. Bu koşullar su kaplumbağasının içgüdüsel olarak kış uykusu dönemine girdiği duygusuna kapılmasına sebep olur, böylece kendisi hibernasyon yapısına geçmeye başlar.
Doğadaki kaplumbağalara baktığımız zaman coğrafi olarak yaşama alanlarının hibernasyon dönem ve sürelerini doğrudan etkilediğini gözlemiyoruz. Ekvatora daha uzak yerleşmiş olan kaplumbağalar daha erken hibernasyona girerek daha uzun süre kış uykusunda kalırken ekvatora nispeten daha yakın yaşayan türler havaların daha sıcak olduğu bu bölgede daha kısa süreler hibernasyona giriyor; hatta bazı durumlarda hiç girmiyor. Bu noktada belirtmek gerekir ki vahşi doğada yaşayan su kaplumbağaları kış uykusuna yatmaz. Onların hibernasyon anlayışı daha sıcak sulara doğru yer değiştirmekten geçer, bu nedenle de uzun süreli bir kış uykusuna yatma ihtiyacı hissetmezler.
Kaplumbağalar Neden Hibernasyon Yapar?
Söz konusu su kaplumbağalarında hibernasyon sebepleri olduğu zaman karşımıza birden fazla sebep çıkar. Her şeyden önce su kaplumbağaları soğuğa karşı duyarlı ve hassastır, bununla birlikte soğuk kış havalarından etkilenebilen bir rejim ile beslenirler. Bununla birlikte kaplumbağalar bağışıklık sistemlerinin sorunsuz çalışması için zaman zaman “soğuma” dönemine ihtiyaç duyarlar, hibernasyon dönemleri de bunun için idealdir.
Evcil Su Kaplumbağaları Hibernasyona Girer Mi?
Ev ve akvaryum ortamında yetişen su kaplumbağaları her sene olmasa da zaman zaman hibernasyon ihtiyacı hissedebilmektedir. Burada belirtmek gerekir ki hibernasyon yapmayı tercih eden bir su kaplumbağası düzenli olarak kontrol edilmediği ve denetlenmediği sürece hayatını kaybetme riski taşır. Hibernasyonun herhangi bir ölüm riski oluşturmaması için evinde su kaplumbağası besleyen hayvanseverlerin bilinçli olması ve bu sürece uygun koşulları yarattığına emin olması lazım.
Veterinerler ve klinik uzmanlar tarafından yapılan araştırmalar, ev ortamında beslenen su kaplumbağalarının mümkün olduğunda kış uykusuna yatırılmaması gerektiğini belirtiyor. Yaşı kaç olursa olsun kaplumbağanızın bu dönemde beslenme miktarını ayarlamakta güçlük çekeceğiniz için istemeden ölüm riski yaratma ihtimaliniz çok yüksek.
Hibernasyon Dönemindeki Bir Su Kaplumbağası Bakımı Nasıl Yapılmalıdır?
Su kaplumbağaları vücut ısılarını içinde bulundukları ortama göre ayarlar. Hibernasyon dönemi başladıktan sonra su kaplumbağanız aktif bir yaklaşım sergileyerek kış uykusunda olduğunu size hissettirmeyebilir veya tam tersi olacak şekilde pasif bir hale bürünerek minimum düzeyde yaşam belirtisi göstermeyi tercih edebilir. Her iki durumda da ev içerisindeki ısıyı 22 derece üzerinde tutmanız ve kaplumbağanıza süreli gün ışığı tedariği sağlamanız, kaplumbağanın hibernasyon psikolojisine kapılmasını önleyecektir. Eğer eviniz ya da kaplumbağanızın bulunduğu alan yeteri kadar güneş ışığı almıyorsa, güneş ışığı ile aşağı yukarı aynı etkiyi yaratan özel UV lambalardan yararlanmanız da mümkün.
Bununla birlikte hibernasyon dönemindeki bir su kaplumbağası için içinde bulunduğu akvaryumun da önemi vardır. Bu dönemlerde cam bir fanus ya da akvaryum yerine kaplumbağanızı bir teraryumda beslemeniz daha faydalı olacaktır. Teraryum, akvaryumla kıyaslandığında içinde daha az su barındırır ve sıcaklığı çoğunlukla 22 derece ve üstündedir. Bu nedenle de kaplumbağanızın kış uykusu süresi boyunca ihtiyaç duyduğu ısı ve sıcaklığı maksimum düzeyde muhafaza etmenize yardımcı olur. Teraryumu konumlandırma sorunsalına gelince; Kasım ve Mart ayları arasında teraryumu olabildiğince gölgelik ve serin bir yerde tutmanızda fayda var.
Öte yandan belirtmek gerekir ki yaşı 8’den küçük olan su kaplumbağalarında kış uykusu tavsiye edilmemektedir. Henüz küçük olarak kabul edilen bu minikler, sürekli olarak beslenme ihtiyacı duyarlar, bu nedenle de kış uykusuna yattıkları takdirde ihtiyaç duydukları besin ve minerallerden yoksun kalmış olurlar. 8 yaşını geçen kaplumbağaların sürekli beslenme ihtiyacı zamanla azaldığı için vücut yapıları ve metabolizmaları hibernasyon için daha uygun bir zemin oluşturmaktadır.
Hibernasyon Dönemi Biten Kaplumbağa Nasıl Uyandırılır?
Hibernasyon döneminden uyandırılmak istenen bir su kaplumbağası için öncelikle suyun sıcaklığının 28 derece üzerinde tutulması gerekir. Bununla birlikte uyku dönemi boyunca beslenmeyen su kaplumbağası uyandığında aç ve vitaminsiz kalmış olacağı için ona ilk etapta bol bol vitamin, mineral ve gıda takviyesi yapmak gerekir. Bu gibi durumlarda su kaplumbağaları için özel olarak üretilen vitaminli yemlerden ve akvaryum suyuna damlatacağınız özel minerallerden kullanmanız mümkün. Hayvanın başta sindirim sistemi olmak üzere bu dönem boyunca pek çok fonksiyonu yavaşlayacaktır; bu nedenle onu yeniden canlandırmak ve eski aktif haline getirmek belli bir müddet alabilir. İlk etapta hibernasyondan çıktığı ilk 3-4 gün 15-20 dakika olmak üzere 30 dereceye yakın bir sıcaklıkta ona banyo yaptırmanız gerekir. Yavaş yavaş dolaşım sistemi hareketlenecek ve metabolizması hızlanmaya başlayacak olan kaplumbağanız, birkaç hafta içerisinde tamamen eski haline dönecektir.
